* Tình hình:
Theo Thông tư số 13/2017/TT-BXD của Bộ Xây dựng, các công trình xây dựng được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước, vốn nhà nước ngoài ngân sách, vốn vay của doanh nghiệp có vốn nhà nước lớn hơn 30% phải sử dụng vật liệu xây không nung (VLXKN), trong đó có gạch không nung trong tổng số vật liệu xây dựng với tỷ lệ theo từng địa bàn. Cụ thể, Hà Nội và TP.HCM sử dụng 100%, tại các tỉnh đồng bằng trung du Bắc Bộ, các tỉnh Đông Nam Bộ: các khu đô thị từ loại III trở lên sử dụng tối thiểu 90%, các khu vực còn lại sử dụng tối thiểu 70%. Tại các tỉnh còn lại: các đô thị từ loại III trở lên phải sử dụng tối thiểu 70%, các khu vực còn lại sử dụng tối thiểu 50%.
Các công trình xây dựng từ 9 tầng trở lên phải sử dụng tối thiểu 80% VLXKN trong tổng số vật liệu xây. Các công trình có yêu cầu đặc thù không sử dụng VLXKN thì phải được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền xem xét, chấp thuận. Nhà nước khuyến khích sử dụng VLXKN vào các công trình xây dựng, không phân biệt nguồn vốn, số tầng.
* Nội dung công
văn số 1070/SXD-QLCT ngày 29/10/2015 của Sở XD h/dẫn thi công xây dựng gạch
block bê tông trên địa bàn tỉnh
Trong thời gian qua, một số công trình sau khi
thi công hoàn thiện thì xuất hiện một số vết nứt trên các mảng tường xây bằng
gạch block bê tông, vết nứt chủ yếu xuất hiện ở các vị trí: ở phía trên cao
mảng tường xây, bao gồm các vết nứt ngang, dọc xuất hiện theo các mạch vữa; tại
các vị trí bên dưới và bên trên nơi tiếp giáp của khối xây với cửa sổ. Qua kiểm
tra xác suất vật liệu đầu vào do các đơn vị tư vấn giám sát cung cấp thì đa phần
gạch block bê tông và vữa xây đều đảm bảo cường độ theo yêu cầu thiết kế. Tuy
nhiên, một số thông số kỹ thuật chưa được các đơn vị chú trọng khi tiến hành
lấy mẫu phân tích thí nghiệm như: độ hút nước của gạch block bê tông; độ dẻo
của vữa xây dựng theo độ sụt của côn tiêu chuấn. Ngoài ra khi triển khai thi
công xây tường từ chiều cao 1,2m trở lên công tác dàn giáo xây để phục vụ thi
công chưa ổn định, một số công trình sử dụng công nhận trực tiếp xây dựng chưa
phù hợp với yêu cầu về cấp bậc nhân công phải đạt tối thiếu bậc thợ trung bình
từ 3,7/7 trở lên và cùng với thói quen áp dụng kỹ thuật xây gạch nung (kích
thước viên gạch nhỏ) do vậy thao tác kỹ thuật khi tiến hành xây tường chưa đạt
yêu cầu kỹ thuật theo quy định.* Một số nguyên nhân ảnh hưỏng đến công tác xây gạch block bê tông
Từ thực tế thi công và hồ sơ quản lý chất lượng
về công tác xây tường có thể nhận thấy một số nguyên nhân có thể dẫn đến việc
xuất hiện các vết nứt sau khi tiến hành tô, trát tường, chủ yếu là do kỹ thuật
xây không đảm bảo theo quy định thể hiện ở một số khâu như: chất lượng vữa xây
dựng chưa được kiếm soát độ dẻo theo yêu cầu của công tác xây; trình tự thi
công khối xây gạch block bê tông chưa được thực hiện đúng; không khống chế
chiều cao một đợt xây; cấp bậc nhân công thực hiện công tác xây chưa đạt yêu
cầu bậc thợ trung bình từ 3,7/7 trở lên; thao tác khi tiến hành xây tường chưa
đạt yêu cầu kỹ thuật, từ đó các mạch vữa liên kết giữa các viên gạch không đều
(thiếu mạch vữa hoặc mạch vữa quá dày, mạch vữa không đầy), do đó chiều dày
trung bình của mạch vữa ngang, mạch vữa đúng chưa đảm bảo quy định tại TCVN
4085:2011 – Kết cấu gạch đá - Tiêu chuấn thi công và nghiệm thu.
* Một số giải pháp khi triển khai
thực hiện công tác xây gạch block bê tông
- Đối với các doanh nghiệp sản xuất gạch xây
không nung đã được công bố tiêu chuẩn chất lượng phải thường xuyên tự kiểm định
và đánh giá chất lượng đế đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn được công bố.
- Các nhà thầu tư vấn giám sát thường xuyên tổ
chức kiểm tra, giám sát theo đúng các quy định về thi công và nghiệm thu khối
xây theo TCVN 4085:2011- Kết cấu gạch đá - Tiêu chuấn thi công và nghiệm thu.
- Đề nghị Chủ đầu tư, nhà thầu tư vấn giám sát và
đơn vị thi công chú ý kiểm tra, triển khai thực hiện một số nội dung sau đây
khi sử dụng gạch block bê tông để xây tường:
+ Quy định cường độ nén của gạch block bê tông,
độ hút nước (không lớn hơn 14%) đối với gạch block bê tông M3,5; M5,0; M7,5 và
độ thấm nước của gạch xây tường không trát, không lớn hơn 350 ml/m2.h phải đảm
bảo theo quy định tại TCVN 6477:2011- Gạch bê tông;
+ Chất lượng vữa phải được kiểm tra bằng thí
nghiệm mẫu lấy ngay tại chỗ sản xuất vữa. Độ dẻo của vữa phải được kiếm tra
trong quá trình sản xuất và ngay trên hiện trường. Vữa xây dựng phải có cường
độ đạt yêu cầu thiết kế và có độ dẻo theo độ sụt của côn tiêu chuẩn như sau:
Đối với tường và cột gạch: từ 9cm đến 13cm; Số liệu và kết quả thí nghiệm phải
ghi trong sổ nhật ký công trình.
+ Trong khối xây gạch, chiều dày trung bình của
mạch vữa ngang là 12 mm.
Chiều dày từng mạch vữa ngang không nhỏ hơn 8 mm
và không lớn hơn 15 mm.
Chiều dày trung bình của mạch vữa đứng là 10 mm,
chiều dày tùng mạch vữa đứng không nhỏ hơn 8 mm và không lớn hơn 15 mm. Các
mạch vữa đứng phải so le nhau ít nhất 50 mm. Khi xây dựng trong mùa hè hanh
khô, cũng như khi xây dựng các kết cấu cột, tường gạch phải chịu tải trọng lớn,
yêu cầu mạch vữa phải no và có độ sụt 14 cm. Phần tường mới xây phải được che
đậy cấn thận, tránh mưa, nắng và phải được bảo dưỡng thường xuyên.
+ Ngoài các yêu cầu nêu -trên khi thi công phải
chú ý đảm bảo:
• Trình tự thi công khối xây gạch block bê tông;
• Khống chế chiều cao một đợt xây từ 1,0m đế
1,2m;
• Cấp bậc nhân câng thực hiện công tác xây phải
đạt yêu cầu từ bậc thợ 3/7 trở lên;
• Bảo dưỡng khối xây theo đúng quy định.
+ Riêng đối với các vết nứt bên dưới và bên trên
nơi tiếp giáp của khối xây với cửa sổ cần bổ sung các thanh giằng bê tông có
chiều dài tối thiểu (L+0,5x2m) trong đó L là chiều rộng cửa.
- Hiện nay, trên địa bản tỉnh một số đơn vị đã
triển khai sản xuất gạch block bê tông với kích thước viên (8x8x19; 9x9x19;
5x9x19)cm và đã đăng ký trên bảng giá vật liệu xây dựng của Tỉnh, nhưng việc sử
dụng các loại gạch này vào thi công công trình chưa được thực hiện bởi vì chưa
có định mức dự toán, đơn giá xây dựng cho phân công việc này. Trong khi Bộ Xây
dựng chưa ban hành định mức dự toán công tác xây gạch bê tông có kích thước trên,
các đơn vị có nhu cầu thì xây dựng định mức bổ sung theo hướng dẫn tại Phụ lục
số 5 Thông tư số 04/2010/TT-BXD ngày 26/5/2010 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng về
Hướng dẫn lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình. Việc tổ chức quản
lý định mức xây dựng thực hiện theo quy định tại khoản 2, Điều 19 Nghị định
32/2015/NĐ-CP ngày 25/3/2015 của Chính Phủ về quản lý chi phí đầu tư xây dựng./.
* * *
Thảo luận thêm:
1. Về nguyên
nhân:
Như công văn 1070 của Sở XD cũng đã nêu một số nguyên nhân và đâu đó các ý kiến thảo luận trên các diễn đàn xây dựng, nhưng tôi thấy tất cả các ý kiến đều rất chung chung, lờ mờ, chưa có ý kiến nào rõ nét và thuyết phục, có lẽ phải kể thêm các nguyên nhân sau:
- Độ lún thiết kế: Nếu thiết kế không tính đúng, tính đủ tải trọng sẽ gây lún và gây nứt, một nguyên nhân không thể loại trừ.
- Độ hút nước: Xây tường trong điều kiện thời tiết hanh khô mà không tưới nước gạch, trong khi gạch block có độ rỗng cao nên hút nước mạnh, khi vừa xây xong, vữa xi măng đã bị hút hết nước nên không đủ lượng nước trong thời gian đông kết, dẫn đến vữa bị chết, mạch vữa bị giảm cường độ, giảm liên kết khối xây dẫn đến nứt tường.
- Độ hút nhiệt: Đem phơi nắng 2 viên gạch (gạch block xi măng và gạch đất nung), sau đó đặt tay lên chúng thì ta sẽ có câu trả lời, gạch block xi măng có độ hút nhiệt lớn, khi gặp thời tiết thay đổi, chúng sẽ gây hiện tượng co giãn vì nhiệt trong khối xây, mà khối xây được liên kết bằng vữa chỉ có độ cứng mà không có độ đàn hồi, vì vậy khi có sự giãn nở sẽ gây nứt.
- Độ giãn dài: Độ dãn dài của vật chất tỉ lệ thuận với chiều dài của nó, viên gạch block có kích thước hình học lớn hơn viên gạch đất nung (ví dụ: 19x19x39cm so với 9x9x19cm, gấp khoảng 2 lần), vì thế độ giãn dài cũng lớn hơn, khi gặp thời tiết thay đổi, viên gạch block sẽ giãn nở nhiều hơn viên gạch đất nung, trong khi lớp vứa xây có độ giãn nở ít hơn, gây ra sự không tương thích với nhau về độ giãn nở giữa vật liệu xây (gạch) và vật liệu gắn kết (vữa), cộng với nguyên nhân giảm chất lượng vữa do không tưới nước, bảo dưỡng) nên sẽ không đủ cường độ gắn kết để giữ ổn định liên kết khối xây.
- Chất lượng gạch: Sử dụng gạch không đúng qui cách hoặc không đảm bảo chất lượng (không đủ mác và độ hút nước cao). Đối với những nhà sản xuất thì việc gạch không đạt chất lượng có thể do: Ép không đủ lực, sử dụng nguyên liệu không đạt chất lượng, cân cốt liệu một cách thủ công (chỉ ước lượng chứ không cân chính xác).
- Chất lượng vữa: Vữa xây phải phù hợp từng loại gạch. vữa xây cho gạch block bê tông phải sử dụng cát có mô đun độ lớn từ 1,4 - 2,0mm. Cát sông ở một số khu vực có mô đun độ lớn nhỏ hơn 1,4mm hoặc trên 2,5mm nên không phù hợp dùng làm vữa xây gạch block. Mác vữa phù hợp, nên sử dụng mác vữa >= 75 để tăng lực liên kết cho khối xây, Riêng gạch bê tông nhẹ phải sử dụng vữa riêng đúng tiêu chuẩn. Ngoài ra, thực tế hiện nay các đơn vị thiết kế, CĐT, đơn vị thẩm định thường tự ý qui đổi xi măng PC30 sang PC40 cho phần vữa xây (hiện không có bất cứ văn bản nào qui định hay hướng dẫn áp dụng) làm cho tỷ lệ xi măng trong vữa xây giảm khoảng 20%, làm giảm độ dẻo cũng như chất lượng vữa. Đây cũng là một nguyên nhân không thể loại trừ.
- Kỹ thuật xây: Đặt vị trí viên gạch tại vị trí góc dưới cửa sổ chưa đúng kỹ thuật như hình dưới cũng là 1 nguyên nhân (mạch vữa trùng cạnh cửa):
- Độ lún thiết kế: Nếu thiết kế không tính đúng, tính đủ tải trọng sẽ gây lún và gây nứt, một nguyên nhân không thể loại trừ.
- Độ hút nước: Xây tường trong điều kiện thời tiết hanh khô mà không tưới nước gạch, trong khi gạch block có độ rỗng cao nên hút nước mạnh, khi vừa xây xong, vữa xi măng đã bị hút hết nước nên không đủ lượng nước trong thời gian đông kết, dẫn đến vữa bị chết, mạch vữa bị giảm cường độ, giảm liên kết khối xây dẫn đến nứt tường.
- Độ hút nhiệt: Đem phơi nắng 2 viên gạch (gạch block xi măng và gạch đất nung), sau đó đặt tay lên chúng thì ta sẽ có câu trả lời, gạch block xi măng có độ hút nhiệt lớn, khi gặp thời tiết thay đổi, chúng sẽ gây hiện tượng co giãn vì nhiệt trong khối xây, mà khối xây được liên kết bằng vữa chỉ có độ cứng mà không có độ đàn hồi, vì vậy khi có sự giãn nở sẽ gây nứt.
- Độ giãn dài: Độ dãn dài của vật chất tỉ lệ thuận với chiều dài của nó, viên gạch block có kích thước hình học lớn hơn viên gạch đất nung (ví dụ: 19x19x39cm so với 9x9x19cm, gấp khoảng 2 lần), vì thế độ giãn dài cũng lớn hơn, khi gặp thời tiết thay đổi, viên gạch block sẽ giãn nở nhiều hơn viên gạch đất nung, trong khi lớp vứa xây có độ giãn nở ít hơn, gây ra sự không tương thích với nhau về độ giãn nở giữa vật liệu xây (gạch) và vật liệu gắn kết (vữa), cộng với nguyên nhân giảm chất lượng vữa do không tưới nước, bảo dưỡng) nên sẽ không đủ cường độ gắn kết để giữ ổn định liên kết khối xây.
- Chất lượng gạch: Sử dụng gạch không đúng qui cách hoặc không đảm bảo chất lượng (không đủ mác và độ hút nước cao). Đối với những nhà sản xuất thì việc gạch không đạt chất lượng có thể do: Ép không đủ lực, sử dụng nguyên liệu không đạt chất lượng, cân cốt liệu một cách thủ công (chỉ ước lượng chứ không cân chính xác).
- Chất lượng vữa: Vữa xây phải phù hợp từng loại gạch. vữa xây cho gạch block bê tông phải sử dụng cát có mô đun độ lớn từ 1,4 - 2,0mm. Cát sông ở một số khu vực có mô đun độ lớn nhỏ hơn 1,4mm hoặc trên 2,5mm nên không phù hợp dùng làm vữa xây gạch block. Mác vữa phù hợp, nên sử dụng mác vữa >= 75 để tăng lực liên kết cho khối xây, Riêng gạch bê tông nhẹ phải sử dụng vữa riêng đúng tiêu chuẩn. Ngoài ra, thực tế hiện nay các đơn vị thiết kế, CĐT, đơn vị thẩm định thường tự ý qui đổi xi măng PC30 sang PC40 cho phần vữa xây (hiện không có bất cứ văn bản nào qui định hay hướng dẫn áp dụng) làm cho tỷ lệ xi măng trong vữa xây giảm khoảng 20%, làm giảm độ dẻo cũng như chất lượng vữa. Đây cũng là một nguyên nhân không thể loại trừ.
- Kỹ thuật xây: Đặt vị trí viên gạch tại vị trí góc dưới cửa sổ chưa đúng kỹ thuật như hình dưới cũng là 1 nguyên nhân (mạch vữa trùng cạnh cửa):
- Hình ảnh minh họa nguyên nhân nứt tường do tỷ lệ diện tích và tỷ lệ mạch vữa không tương xứng:
+ Diện tích tiết diện ngang của mạch vữa khi xây gạch block ít hơn so
với gạch đất sét nung (cả mạch ngang cũng như mạch đứng), diện tích mạch vữa theo phương ngang chỉ là phần chu vi mép ngoài, trong khi nếu tường đất nung sẽ là toàn bộ bề mặt viên gạch, phương đứng cũng tương tự, xem hình dưới:
+ Do kích thước viên gạch block lớn hơn gạch đất nung nên tỷ lệ mạch vữa trên cùng 1 diện tích bề mặt cũng ít hơn, xem hình dưới:
2. Một số sự cố công trình từ gạch không nung
* Bệnh viện Đa khoa Cái Nước (Cà Mau):
Trong những ngày qua, Bệnh viện Đa khoa Cái Nước (Cà Mau)
đã xuất hiện các đường nứt ngang, nứt dọc kích thước khác nhau "chạy"
khắp công trình thuộc hạng mục sử dụng gạch không nung. Theo
ông Nguyễn Văn Tín, Giám đốc Bệnh viện, mỗi khi mưa lớn, nước lại rỉ vào một số
phòng.
Các vết nứt tại công trình sử dụng gạch không nung thuộc Bệnh viện Cái Nước (Cà Mau)
Nứt hạng mục sử dụng gạch không nung
Bệnh viện Đa khoa huyện Cái Nước được khởi công xây mới năm 2010, đến tháng 12/2017 đưa vào sử dụng, tổng vốn đầu tư là 370 tỷ đồng. Đây là một trong 2 bệnh viện lớn nhất tỉnh Cà Mau. Dự án này do Ban Quản lý dự án công trình xây dựng tỉnh Cà Mau làm bên mời thầu.
Hạng mục để xảy ra tình trạng nói trên liên quan đến nhà thầu Công ty TNHH Nga Thủy (địa chỉ tại Cà Mau). Cụ thể, ngày 17/5/2016, bên mời thầu này phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu số 53 Thi công xây dựng mới khoa khám - hành chính - cấp cứu và thử tải cọc thuộc Dự án Đầu tư xây dựng công trình Bệnh viện Đa khoa khu vực Cái Nước, tỉnh Cà Mau. Gói thầu có giá 26.290.660.000 đồng, Công ty TNHH Nga Thủy đã trúng thầu với giá 26.213.109.000 đồng.
Đại diện Nhà thầu Nga Thủy xác nhận, hạng mục để xảy ra tình trạng nứt ngang, nứt dọc tường nói trên tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Cái Nước là do công ty này thi công. “Tại công trình này, theo quy định của Bộ Xây dựng, chúng tôi sử dụng vật liệu xây dựng là gạch không nung - gạch block. Ngay khi mới xuất hiện những vết nứt đầu tiên, cả Chủ đầu tư lẫn chúng tôi đã chủ động mời Bộ Xây dựng vào để có những ghi nhận, đánh giá cụ thể. Từ thời điểm xuất hiện sự cố, Nhà thầu đã liên tục cử cán bộ, nhân viên và thợ lập tức khắc phục và xử lý”, Nhà thầu Nga Thủy cho biết.
Nhà thầu này khẳng định: “Nguồn gốc gạch, bao vữa xây tô được xác định rõ ràng và lấy từ nhà máy của Công ty CP HASS có địa chỉ tại Bình Dương. Đây là một đơn vị uy tín trong sản xuất vật liệu không nung theo công nghệ tiên tiến. Tư vấn giám sát cũng như Chủ đầu tư theo dõi rất sát và chúng tôi khẳng định không có chuyện sử dụng vật liệu kém chất lượng”.
Trước câu hỏi về việc kỹ thuật thi công của đội ngũ thợ, công nhân có đáp ứng hay không bởi vật liệu gạch block khó thi công hơn hẳn gạch truyền thống, đại diện Nhà thầu Nga Thủy cam đoan: “Toàn bộ quá trình thi công, ốp gạch, lát vữa đều có đội ngũ kỹ sư của nhà máy sản xuất gạch giám sát theo đúng quy trình. Đội ngũ cán bộ của nhà máy gạch block cũng như tư vấn giám sát theo sát từ đầu đến cuối quá trình thi công vật liệu này”.
Công trình Bệnh viện Đa khoa huyện Cái Nước gồm nhiều hạng mục và có những hạng mục bắt đầu xây dựng từ năm 2010. Nhà thầu Nga Thủy khẳng định: “Có những hạng mục do nhà thầu này thi công từ trước và sử dụng gạch đất nung truyền thống vẫn đang sử dụng rất tốt, không có hiện tượng nứt như Gói thầu số 53”.
Nhà thầu “điêu đứng” bởi vật liệu không nung
Đến nay, Sở Xây dựng tỉnh Cà Mau, Bộ Xây dựng chưa có ý kiến chính thức về sự cố nứt tường tại Bệnh viện Đa khoa huyện Cái Nước. Nhưng hơn ai hết, Công ty TNHH Nga Thủy đang đứng trước nhiều rắc rối khi công trình xuất hiện sự cố liên quan đến gạch không nung.
Theo tìm hiểu, đây không phải lần đầu một công trình bệnh viện xảy ra tình trạng này. Năm 2016, Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM - công trình có giá trị hàng ngàn tỷ đồng do Tổng công ty Xây dựng số 1 (CC1) thi công cũng xảy ra tình trạng tương tự. Nhà thầu CC1 đã phải tốn nhiều thời gian và công sức để xử lý.
Từ năm 2015 đến nay, rất nhiều nhà thầu xây lắp lớn đã bày tỏ quan về việc sử dụng gạch không nung. Dù luôn ủng hộ chủ trương của Chính phủ về sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường, “tuy nhiên, qua quá trình thi công, là nhà thầu trực tiếp đảm nhận từng hạng mục và sử dụng vật liệu không nung, chúng tôi nhận thấy rất nhiều bất cập, rủi ro cho các nhà thầu. Những bất cập này cần được quan tâm đúng mực và điều chỉnh kịp thời để tránh khó khăn trong quá trình thi công cho các nhà thầu”, ông Võ Văn Bé, Tổng giám đốc Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Thuận Việt cho biết.
Thậm chí, có nhà thầu xây lắp tên tuổi tại TP.HCM còn khẳng định: “Chúng tôi chấp nhận vi phạm, nộp phạt để chủ động trong việc sử dụng vật liệu xây dựng đáp ứng tiêu chuẩn an toàn cao nhất mà chưa dùng đến vật liệu xây dựng không nung”.
Đại diện Nhà thầu Nga Thủy đặt câu hỏi: “Chúng tôi đang rất rối và chưa biết hướng xử lý cụ thể đối với các công trình sử dụng gạch không nung. Tại sao kiểm định chất lượng gạch, quy trình thi công của nhân công đều đáp ứng yêu cầu, có giám sát chặt chẽ mà chỉ sau thời gian ngắn đã xảy ra sự cố? Cần có những đánh giá, phân tích cụ thể để tìm ra đúng nguyên nhân của sự cố nhằm đảm bảo uy tín cho các nhà thầu thi công tại các công trình sử dụng gạch không nung này”.* Nhà đa chức năng (Quảng Bình):
(Báo NĐ&ĐS) 04/06/2019
… các bức tường bên trong và bên ngoài nhà xuất hiện hàng chục vết nứt dài 1 - 2m, có vết dài 3 - 4m. Những vết nứt chằng chịt khắp tường khiến cho nhìn vào có cảm giác như công trình đã cũ, hư hỏng.
Phó giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng, cho biết: “Công trình xuất hiện nhiều vết nứt là do khối xây tương đối lớn và cao (6,3m), cũng như việc sử dụng gạch block không nung gây ra.
* Công trình Thành Ủy Đồng Hới (Quảng Bình):
* Công trình Thành Ủy Đồng Hới (Quảng Bình):
Nứt khắp nơi...
Tường rào xây gạch block xi măng nứt toác
* Công trình nhà hát Quảng Bình:
3. Có nên
áp dụng đại trà?
Nhiều địa phương cho rằng, tỷ lệ sử dụng
VLXKN như trên là quá cao, khó triển khai trên thực tế. Việc áp dụng VLXKN một
cách đại trà gây khó khăn cho nhiều địa phương, nhất là khi những điểm yếu của
VLXKN hiện nay chưa được khắc phục. Ngoài ra, việc quy định tỷ lệ sử dụng VLXKN
phải tùy thuộc vào tình hình khí hậu, kinh tế, tài nguyên của từng địa phương
để đem đến hiệu quả cao nhất.
Tỉnh
cấm, tỉnh “kêu”
Năm 2014, UBND tỉnh Bến Tre có công văn
tạm ngưng việc bắt buộc sử dụng gạch không nung trong các công trình sử dụng
vốn ngân sách nhà nước. Cụ thể, Bến Tre yêu cầu những công trình đang xây dựng
dở dang (phần móng, khung) chuyển sang sử dụng vật liệu truyền thống (gạch
nung), còn những công trình chưa triển khai thì giao quyền chọn gạch cho chủ
đầu tư. Trước đó, UBND tỉnh Bến Tre đã thực hiện chủ trương của Bộ Xây dựng là
sử dụng VLXKN thay thế vật liệu truyền thống tại các công trình sử dụng vốn
ngân sách nhà nước.
Sở dĩ UBND tỉnh Bến Tre đưa ra quyết định
nói trên là do phát hiện nhiều công trình sử dụng gạch không nung gặp sự cố rạn
nứt. Cụ thể, tại công trình hội trường UBND xã Mỹ Thành (TP. Bến Tre), bên
trong công trình mới hoàn thành này đã có những vết nứt ngang, dọc, chạy dài từ
đầu đến cuối chân tường... Sự cố này khiến đơn vị được thụ hưởng công trình là
UBND xã Mỹ Thành không dám ký nghiệm thu công trình... Bên cạnh đó, công trình
trụ sở UBND xã Sơn Đông (TP. Bến Tre) cũng sử dụng gạch không nung và được phát
hiện sự cố từ sớm khi bị nứt phần tường rào...
Thời điểm đó, UBND tỉnh Bến Tre cho biết,
gạch kiểm định đạt yêu cầu, nhưng lúc xây thì xảy ra co ngót, rạn nứt tường.
Theo thông tin từ Internet, thời gian
qua, rất nhiều địa phương và chủ đầu tư đã gửi văn bản đến Bộ Xây dựng “kêu” về
vấn đề này. Cụ thể, Sở Xây dựng TP. Đà Nẵng cho biết, trong thời gian qua, một
số công trình sử dụng gạch không nung trên địa bàn đã xảy ra sự cố về chất
lượng.
Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh cho biết,
gạch không nung trên địa bàn Tỉnh chủ yếu sử dụng nguyên liệu mạt đá, xi măng
và cát, ép rung cường độ thấp, cơ bản chưa hợp quy. Công nghệ đó đã lạc hậu và
chất lượng không cao. Viên gạch sau khi được sản xuất có độ ngậm nước cao, nặng
tường, cường độ chịu lực yếu, lớp sơn bên ngoài nhanh hoen ố, bong tróc. Một
bệnh viện ở địa phương vừa xây xong, treo chiếc quạt lên tường đã rơi, không
thể lắp đặt được các thiết bị y tế. Vì vậy, người sử dụng công trình phải khoét
từng ô tường để gia cường bằng vật liệu khác có khả năng chịu lực cao hơn mới
gá lắp được thiết bị treo tường.
VLXKN đã và đang gây ra những rắc rối như thế nào cho các nhà thầu, chúng tôi sẽ cập nhật khi có thêm thông tin.
VLXKN đã và đang gây ra những rắc rối như thế nào cho các nhà thầu, chúng tôi sẽ cập nhật khi có thêm thông tin.
Sở Xây dựng
tỉnh Bến Tre đã tổ chức kiểm tra chất lượng 5 công trình đầu tiên sử dụng vật
liệu không nung thì đã có đến 4 công trình bị nứt tường. Ông Cao Văn Trọng, Phó
Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre, cho biết: "Gạch kiểm định đạt yêu cầu nhưng lúc đưa
vào xây xảy ra co ngót, rạn nứt tường. Mặc dù về chuyên môn sự cố này chưa ảnh
hưởng đến độ an toàn của công trình, nhưng người dân vào trạm y tế, trụ sở xã
hay trường học mà thấy tường rạn nứt làm sao có thể yên tâm. Vì vậy giải pháp
tình thế là tỉnh cho dừng sử dụng gạch không nung và xin ý kiến tiếp của Bộ Xây
dựng".
Rõ ràng, về mặt lý thuyết gạch
không nung có nhiều ưu điểm và là xu hướng tiến bộ trong ngành xây dựng, nhưng
khi ứng dụng vào thực tiễn đã xảy ra không ít sự cố.
4. Giải pháp khắc phục:
* THIẾT KẾ:
- Thiết kế phải tính đúng, tính đủ tải trọng. Móng cột, móng tường phải đảm bảo độ lún cho phép.
- Thiết kế có thể chọn giải pháp sử dụng gạch có kích thước nhỏ hơn, ví dụ 9x9x19cm thay vì 9x9x39cm. Nếu không thể đổi qua xây gạch có kích thước nhỏ thì nên có biện pháp chống nóng cho công trình để giảm tác động của bức xạ nhiệt gây co giãn vật liệu dẫn đến nứt khối xây.
* SẢN XUẤT:
Nhà sản xuất nên xem xét cải tiến hính dạng viên gạch để tăng diện tích tiếp xúc mạch hồ, nhằm thuận tiện khi xây và tăng độ liên kế; nâng cấp công nghệ để tăng chất lượng gạch (ví dụ tăng cường độ, giảm độ rỗng....)
* THI CÔNG:
- Sử dụng gạch đúng qui cách, đảm bảo chất lượng;
- Tưới nước gạch trước khi xây (một khoảng thời gian đủ để gạch no nước và ráo nước sau đó mới xây).
- Bảo dưỡng khối xây theo đúng quy định.
- Sử dụng loại vữa phù hợp:
+ Vữa xây phải phù hợp từng loại gạch. vữa xây cho gạch block xi măng phải sử dụng cát có mô đun độ lớn từ 1,4 - 2,0mm. Cát sông ở một số khu vực có mô đun độ lớn nhỏ hơn 1,4mm hoặc trên 2,5mm nên không phù hợp dùng làm vữa xây gạch block xi măng.
+ Mác vữa phù hợp, nên sử dụng mác vữa >= 75 để tăng lực liên kết cho khối xây, Riêng gạch bê tông nhẹ phải sử dụng vữa riêng đúng tiêu chuẩn.
- Kỹ thuật xây cũng là nguyên nhân quan trọng:
+ Không được xây trùng mạch, mạch vữa phải đảm bảo lấp đầy cả mạch ngang và mạch đứng, chiều cao khối xây phải phù hợp với tiến độ xây và thời gian ninh kết của vữa.
+ Chú ý khi đặt vị trí viên gạch tại vị trí góc dưới cửa sổ cho đúng kỹ thuật, tránh mạch vữa trùng cạnh cửa.
- Thiết kế phải tính đúng, tính đủ tải trọng. Móng cột, móng tường phải đảm bảo độ lún cho phép.
- Thiết kế có thể chọn giải pháp sử dụng gạch có kích thước nhỏ hơn, ví dụ 9x9x19cm thay vì 9x9x39cm. Nếu không thể đổi qua xây gạch có kích thước nhỏ thì nên có biện pháp chống nóng cho công trình để giảm tác động của bức xạ nhiệt gây co giãn vật liệu dẫn đến nứt khối xây.
* SẢN XUẤT:
Nhà sản xuất nên xem xét cải tiến hính dạng viên gạch để tăng diện tích tiếp xúc mạch hồ, nhằm thuận tiện khi xây và tăng độ liên kế; nâng cấp công nghệ để tăng chất lượng gạch (ví dụ tăng cường độ, giảm độ rỗng....)
* THI CÔNG:
- Sử dụng gạch đúng qui cách, đảm bảo chất lượng;
- Tưới nước gạch trước khi xây (một khoảng thời gian đủ để gạch no nước và ráo nước sau đó mới xây).
- Bảo dưỡng khối xây theo đúng quy định.
- Sử dụng loại vữa phù hợp:
+ Vữa xây phải phù hợp từng loại gạch. vữa xây cho gạch block xi măng phải sử dụng cát có mô đun độ lớn từ 1,4 - 2,0mm. Cát sông ở một số khu vực có mô đun độ lớn nhỏ hơn 1,4mm hoặc trên 2,5mm nên không phù hợp dùng làm vữa xây gạch block xi măng.
+ Mác vữa phù hợp, nên sử dụng mác vữa >= 75 để tăng lực liên kết cho khối xây, Riêng gạch bê tông nhẹ phải sử dụng vữa riêng đúng tiêu chuẩn.
- Kỹ thuật xây cũng là nguyên nhân quan trọng:
+ Không được xây trùng mạch, mạch vữa phải đảm bảo lấp đầy cả mạch ngang và mạch đứng, chiều cao khối xây phải phù hợp với tiến độ xây và thời gian ninh kết của vữa.
+ Chú ý khi đặt vị trí viên gạch tại vị trí góc dưới cửa sổ cho đúng kỹ thuật, tránh mạch vữa trùng cạnh cửa.
5. Tin liên
quan khác:
Khoản 4, Điều 19 Nghị định 32/2015/NĐ-CP ngày 25/3/2015:
Điều 19. Quản lý định mức xây
dựng
4. Đối với các công việc xây dựng chưa có
trong hệ thống định mức dự toán xây dựng được công bố hoặc đã có trong hệ
thống định mức dự toán xây dựng được công bố nhưng chưa phù hợp với yêu cầu kỹ
thuật, điều kiện thi công, biện pháp thi công cụ thể của công trình được thực
hiện như sau:
a) Chủ đầu tư tổ chức xác định các định mức dự
toán xây dựng mới, định mức dự toán xây dựng điều chỉnh hoặc vận dụng định mức
dự toán tương tự ở các công trình đã và đang thực hiện, làm cơ sở quản lý chi
phí đầu tư xây dựng công trình;
Đơn vị thiết kế có thể vận dụng công tác có tính chất tương tự là:
xây gạch ống cùng kích thước, sau đó đổi hao phí gạch ống thành gạch Block, định
mức hao phí Vật liệu, nhân công, máy không thay đổi (gạch có cùng kích thước và
cũng là dạng gạch rỗng nên hao phí nhân công, máy và hao phí vữa tương đương
nhau). Trình và tư vấn cho Chủ đầu tư phê duyệt, áp dụng.
Ví dụ vận dụng mã hiệu công tác xây tường gạch
9x9x19 cho công tác xây gạch bê tông rỗng 9x9x19:
- Bảng khối lượng (sửa tên công việc):
- Bảng phân tích vật tư (sửa tên vật tư gạch
ống thành gạch bê tông rỗng)
Các công tác khác có thể vận dụng tương tự.
| Định mức công tác bê tông lót móng đá 4x6 mác 50, 75, 100 | Xử lý các c/v không có trong bộ đơn giá | Hỏi đáp về đơn giá, định mức trong dự toán đấu thầu | Về định mức c/tác bả matit và đóng trần thạch cao | Hỏi về việc áp dụng định mức v/chuyển vật liệu lên cao và lắp dựng dàn giáo phục vụ thi công |
| Định mức công tác bê tông lót móng đá 4x6 mác 50, 75, 100 | Xử lý các c/v không có trong bộ đơn giá | Hỏi đáp về đơn giá, định mức trong dự toán đấu thầu | Về định mức c/tác bả matit và đóng trần thạch cao | Hỏi về việc áp dụng định mức v/chuyển vật liệu lên cao và lắp dựng dàn giáo phục vụ thi công |